Wiele dzieci w pierwszych latach życia ma trudności z prawidłową artykulacją niektórych głosek. Choć część z nich zanika wraz z rozwojem, niektóre mogą wymagać interwencji logopedycznej. Jakie wady wymowy występują najczęściej i kiedy warto skorzystać z pomocy specjalisty?
1. Seplenienie międzyzębowe
Jedna z najczęściej występujących wad, polegająca na nieprawidłowej realizacji głosek [s], [z], [c], [dz] i ich miękkich odpowiedników. Dziecko wysuwa język między zęby, co może być wynikiem nieprawidłowych nawyków (np. długotrwałego ssania smoczka) lub niskiego napięcia mięśniowego w obrębie aparatu artykulacyjnego.
2. Rotacyzm (nieprawidłowa wymowa głoski „r”)
Dziecko może wymawiać „r” jako „l” lub zastępować ją innymi dźwiękami, np. [j] lub [ł]. Jeśli problem utrzymuje się po 5. roku życia, warto skonsultować się z logopedą, ponieważ nieprawidłowa wymowa może się utrwalić.
3. Nosowanie
Nieprawidłowa artykulacja głosek, wynikająca z zaburzeń w funkcjonowaniu podniebienia miękkiego. Może mieć podłoże anatomiczne (np. rozszczep podniebienia) lub być wynikiem nawyków oddechowych, np. oddychania przez usta.
4. Mowa bezdźwięczna
Dziecko nie używa dźwięcznych głosek, np. zamiast „b” mówi „p”, zamiast „d” – „t”. Może to wynikać z problemów ze słuchem, dlatego warto wykonać badania audiologiczne i skonsultować się z logopedą.
Kiedy udać się do logopedy?
- Jeśli dziecko nie mówi żadnych słów po ukończeniu 2. roku życia.
- Jeśli jego mowa jest niezrozumiała dla otoczenia po 3. roku życia.
- Jeśli występują trudności w artykulacji, które nie zanikają wraz z wiekiem.
- Jeśli dziecko ma trudności w oddychaniu, żuciu, połykaniu.
Wczesna diagnoza i terapia logopedyczna mogą pomóc uniknąć późniejszych trudności w komunikacji i nauce.